Legg-Calve-Perthes

De ziekte van Legg-Calve-Perthes

Een aandoening die we gelukkig niet zo heel vaak zien en zeker veel minder dan 20-30 jaar geleden is de ziekte van Legg-Calve-Perthes. Het is een aandoening die alleen voorkomt bij dwergrassen en de kleine Terriër rassen. Door niet bekende oorzaken ontstaat er bij deze ziekte een aanvoerprobleem van bloed naar de heupkop en nek. Doordat deze bovenste delen van het dijbeen niet goed voorzien worden van zuurstof en voedingsstoffen, sterft het bot af. In sommige gevallen is een erfelijke achtergrond ( autosomaal recessief) aangetoond. Het wordt evenveel gezien bij reuen als bij teven. Het is meestal een geleidelijk proces dat in een week of 6 leidt tot zeer ernstige eenzijdige kreupelheid. Ik heb het in mijn loopbaan nog nooit bij een hond aan 2 heupjes gezien. De kreupelheid ontstaat omdat het kraakbeen op de kop van het dijbeen degenereert. Het verandert van een mooi ,glad, licht elastisch glijvlak een dof en stroef, afstervend en verkalkend weefsel. Het gewrichtskapsel raakt hierdoor ook geïrriteerd en ontstoken. Het maakt ontstekingsstoffen aan en de kwaliteit van het gewrichtssmeer loopt snel achteruit. Waar gewrichtssmeer ( synovia) normaliter een dik stroperige heldere olie-achtige substantie is wordt het wateriger, troebel tot bloederig en bevat het niet meer voedingsstoffen voor het kraakbeen, maar bevat het ontstekingsprodukten, die het kraakbeen verder aantasten. Zo ontstaan er dus een negatieve spiraal, die kenmerkend is voor alle arthrose processen. Ook bij heupdysplasie, waarbij de heupkop en de heupkom in het bekken niet mooi en bij elkaar passend gevormd zijn treden deze degeneratieve processen op. Bij heupdysplasie zijn beide heupgewrichten meestal even erg aangetast. Heupdysplasie zien we wel bij de Westies, maar in mijn ervaring krijgen de hondjes er vaak pas op oudere leeftijd echt last van. Vaak zijn ze dan ouder dan 10 jaar en vooral te zware dieren zien we dan moeilijker opstaan ( startpijn), eerder moe worden, slapper worden in de achterhand en soms mank lopen, waarbij afwisselend de linker en de rechter achterpoot onregelmatig is. Bij arthrose zien we altijd een proces van kraakbeen verval en botnieuwvorming optreden. De botnieuwvorming ontstaat door verkalking van het kraakbeen en de plaatsen waar het gewrichtskapsel aanhecht op het bekken en de heuphals. Bij de Ziekte van Legg-Calve-Perthes is het verloop meestal zo snel dat er weinig verkalking optreedt in tegenstelling tot bij heupdysplasie of bij heupen die door trauma ( een verkeerde beweging of ongeluk) zijn beschadigd.

Op de röntgenfoto gaan we duidelijke afwijkingen zien. Bij de ziekte van Legg-Calve-Perthes zien we dat de heupkop-en hals donkerder en worden ( het kalk verdwijnt op deze plaatsen doordat het heupbot daar niet gevoed wordt.) Uiteindelijk kan de kop of de hals afbreken en loopt de patiënt ineens erg mank. Maar meestal wordt de kreupelheid geleidelijk erger. Opvallend bij deze patiënten is dat de bespiering op het bovenbeen van de aangetaste poot weg valt. Sommige honden bijten naar de heupregio en kunnen daarmee een lokaal huidprobleem veroorzaken.

De behandeling van deze ziekte bestaat uit een operatie, waarbij de heuphals schuin wordt doorgezaagd. Daarna worden de heuphals-en kop en het gewrichtskapsel weggenomen. Er ontstaat nu een zogenaamde ne-arthrose. Het oorspronkelijke gewricht wordt vervangen door een bindweefsel gewricht. De dieren hoeven post-operatief geen specifieke nazorg. Ze mogen ook meteen weer lopen en hoeven niet zoals na andere orthopedische operaties lijn-en benchrust. Juist door snel weer te lopen wordt bindweefselvorming gestimuleerd en zien we herstel optreden. In de herstelfase krijgen ze pijnstillers. Sommige honden lopen al binnen een maand weer “rad”, anderen hebben er een jaar voor nodig. Bij patiënten waar het herstel langzaam optreedt leer ik de eigenaar om DHZ fysiotherapie te doen, de echt hardnekkige gevallen adviseer ik een dierfysiotherapeut. Uiteindelijk is bij alle patiënten het herstel heel goed en kunnen ze weer spelen, rennen en springen. Soms blijf je een lichte mankheid zien, maar dat is niet een pijnuiting maar het gevolg van het feit dat het geopereerde pootje iets korter is. Deze ingreep, die we heupkopresectie noemen voeren we ook uit bij honden die een ander ernstig heupprobleem hebben en waarbij herstel uitgesloten is. Bij honden tot 25 kilogram heeft deze ingreep bij o.a. heupdysplasie, trauma, ernstige arthrose of ontsteking onze voorkeur boven het plaatsen van een heupprothese of ander ingrepen. Trouwens het is een uitzondering dat kreupelheid niet een pijnuiting is. Bijna altijd is kreupelheid wel een teken dat het dier pijn heeft in de manke ledemaat. Vaak krijgen we kreupele honden, waarbij de eigenaar vermeldt dat zijn dier geen last heeft van de kreupele poot. Een simpele truc om uit te testen of een dier mank loopt door een mechanische oorzaak ( zoals door het kortere been na een heupkopresectie ) of door gewrichtspijn is het geven van een goede pijnstiller gedurende 5-7 dagen. Wij doen dat wel eens als we geen probleem kunnen vinden in een van de gewrichten van het manke pootje. Is er sprake van pijn dan zien we dat de patiënt veel minder mank loopt als er een pijnstiller gegeven wordt. Is er sprake van mechanische kreupelheid ( korter pootje/stijfheid) dan zien we geen verbetering op een pijnstiller. Maar ook bij ernstige problemen, zoals neurologische pijn of een gescheurde voorste kruisband in de knie, zien we vaak amper verbetering op een pijnstiller. Ik raad niet aan om zonder onderzoek een kreupele hond pijnstillers te geven. Mankheid heeft in zijn algemeenheid een functie. Het aangetaste gewricht wordt ontzien en krijgt zo gelegenheid om te herstellen. Stel er zit een los stukje bot in een gewricht en je geeft het dier pijnstillers, dan kan de schade snel toenemen door het geven van pijnstillers.

Daan Kranendonk, dierenarts Dierenkliniek Putten