Ontsteking van de anaalklierzakjes

Aandoeningen van de anaalklieren of beter gezegd de anaalklierzakjes is een regelmatig terugkerend probleem. Ondanks dat het vaak voorkomt zijn er nog veel onduidelijkheden omtrent de functie en oorzaak van de problemen bij anaalklierzakjes van honden en katten. Het vermoeden is dat de inhoud van de anaalklierzakjes een rol speelt bij de communicatie van honden en katten onderling en tevens een rol speelt bij paniek of schriksituatie, de anaalklieren kunnen dan geledigd worden. De sterk visachtige geur van de inhoud zou een moment van ongerief bij de “aanvaller” geven en een mogelijkheid geven om te vluchten.

De anaalklierzakjes liggen ten opzichte van de anus ‘op 4 en op 8 uur’ (zie afbeelding) en hebben elk via een smal buisje een uitgang in de anus. Ze zijn een onderdeel van de huid en behoren tot de zogenaamde ‘huidderivaten’ zoals bv ook nagels en talgkliertjes. De inhoud van de zakjes kan sterk variëren per hond. Het kan een vloeistof zijn tot meer pasta tot stopverfachtige substantie. Ook de kleur kan wisselend zijn van een licht witte heldere vloeistof tot bruine of grijze pasta.
 

Zolang er niet te veel of te dikke inhoud aanwezig is, zal er regelmatig wat vloeistof vrijkomen, dit kan tijdens het ontlasten gebeuren wanneer wat kracht wordt gezet, dit wisselt sterk per hond. Het is zeker mogelijk dat een hond met normale ontlasting toch een probleem kan krijgen met de anaalklierzakjes. We zien dit bijvoorbeeld bij honden die een huidprobleem hebben, vaak als gevolg van een omgevingsallergie bv een allergie voor pollen, huisstofmijt en grassen. Deze honden hebben een huidontsteking en daarbij ook een ontsteking van het slijmvlies van de anaalklierzakjes.

Bij veel honden kunnen de anaalklierzakjes ook spontaan geledigd worden als er een beetje druk wordt gezet bv als ze op je schoot springen. Het is vervelend voor ons, maar niet afwijkend. Als honden de bekende klachten krijgen als ‘sleetje rijden’ en likken rondom de anus is het nodig om een controle van de anaalklierzakjes uit te voeren. Daarbij wordt er via de anus inwendig gevoeld naar de grote van het anaalzakje, de pijnlijkheid en vervolgens gekeken naar de inhoud van de anaalklierzakjes. Afhankelijk van dit onderzoek kan het voldoende zijn om ze enkel te ledigen of te spoelen en lokaal antibioticum toe te dienen.
In sommige gevallen ontstaat er een dusdanige ontsteking van de anaalklierzakjes dat ze zich vullen met ontstekingsvloeistof en zelfs openknappen naar buiten. Er is dan een wond te zien naast de anus op de locatie van de anaalklierzakjes. De ontstane wondjes kunnen we dan ook spoelen en we geven lokaal of via tabletten antibioticum en pijnstilling. Bij regelmatig terugkerende klachten aan de anaalklierzakjes is het belangrijk om de mogelijk achtergrond van problemen te achterhalen, zoals bijvoorbeeld een omgevingsallergie. Het is mogelijk om de anaalklierzakjes definitief te verwijderen bij ernstige terugkerende klachten.

Dierenarts Koen Esman