Struviet (‘blaasgruis’) bij hond en kat

Struviet (‘blaasgruis’) bij hond en kat

Blaasgruis is iets wat we regelmatig tegenkomen bij de hond en met name de kat. Het is een verzamelnaam voor allerlei soorten kleine kristalletjes die onder bepaalde omstandigheden in de urine kunnen worden gevormd en in de blaas en plasbuis problemen kunnen veroorzaken. De meest voorkomende kristallen zijn struviet kristallen (magnesium-ammonium-fosfaatkristallen) te zien op onderstaande foto.

Struviet

Ontstaan
Vele factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan (neerslaan) van deze kristallen in de urine en het ontstaan van gerelateerde problemen: activiteit, leeftijd, geslacht, gewicht, plasgedrag, wateropname (dus ook vochtgehalte in de voeding), voeding en stress. Wanneer de pH van de urine hoger wordt (alkalisch) is er een grotere kans op het neerslaan van struviet kristallen. De urine-pH wordt beïnvloed door onder meer voeding, stress (met name van belang bij de kat) en urineweginfecties (blaasontsteking voornamelijk). Ook kunnen de kristallen soms juist de oorzaak zijn van zo’n blaasontsteking.

Typische klachten en gevolgen
Typische klachten bij een blaasontsteking (maar ook mogelijk bij alleen kristalvorming) zijn:

Ook kan er bloed in de urine voorkomen, doordat de blaaswand is geïrriteerd en beschadigd. In sommige gevallen kan het zo zijn dat de kristallen samenklonteren en steentjes vormen. Dit zijn de zogenaamde blaasstenen. Als deze erg klein zijn kunnen ze vastlopen in de plasbuis, met name bij mannelijke dieren. Dit gebeurt vooral bij katers, omdat de penispunt bij deze dieren erg nauw is en de steentjes vastlopen in het laatste stukje van de plasbuis. In dit geval kan de kat zijn urine niet kwijt en zal hij vaak persen op en naast de bak, pijnlijk mauwen en veel aan de penispunt likken. Als dit niet snel verholpen wordt, zal de blaas dusdanig op spanning komen te staan dat dit als spoedgeval moet worden behandeld omdat de blaas op den duur zelfs kan knappen. De kat kan daarnaast zijn afvalstoffen uit de urine niet goed kwijt en zal zichzelf ‘vergiftigen’, waardoor hij snel misselijk wordt en kan gaan braken, niet meer eet en drinkt en later erg sloom worden. Als dit te lang duurt kan deze zelfs in coma raken en mogelijk overlijden (onder meer door de ontstane nierschade).

Aanpassen van voeding
Struviet kristallen en kleine steentjes kunnen door aanpassing van de voeding (tijdelijk en soms ook levenslang speciale dieetvoeding, waardoor de urine-pH zuurder wordt) weer oplossen. Echter, wanneer er grote blaasstenen zijn gevormd zijn deze soms niet meer oplosbaar en zullen deze moeten worden verwijderd middels een blaasoperatie.

Door uw dier niet te dik te laten worden (en dus voldoende lichaamsbeweging te geven), voldoende te laten drinken of ook natvoer te geven, te zorgen voor een schone kattenbak en voer van goede kwaliteit, kunt u een aantal risicofactoren voor het ontstaan van struviet kristallen in de urine van uw dier grotendeels zelf zoveel mogelijk beperken.

Om te kunnen zien of er sprake is van blaasgruis in de urine van uw hond of kat hebben we urine nodig dat zo vers mogelijk is, wat we vervolgens kunnen bekijken onder de microscoop. Aan de hand daarvan kunnen we gepast advies geven.

Ilse Boerman, dierenarts Dierenkliniek Putten