Als er een aandoening is bij onze kwispelende viervoeters die tot de verbeelding roept, dan is het heupdysplasie ofwel HD.
Over weinig gezondheidsproblemen worden er ook zoveel meningen, misvattingen en fabels op na gehouden.
Heupdysplasie is een deels erfelijk bepaalde aandoening, waarbij de heupkom en de heupkop qua formaatniet bij elkaar passen.
Meestal is het de heupkom, die niet diep genoeg is. Daardoor ligt de heupkop niet stabiel en diep genoeg in de heupkom. Er worden dan ongewenste krachten uitgeoefend op de gewrichtskapselbanden, spieren en andere structuren van het heupgewricht. Er zal een proces optreden dat we artrose noemen.Hierbij zien we enerzijds verval en aantasting van het gewrichtskraakbeen en anderzijds een proces van botnieuwvorming. Arthrose is een onomkeerbaar proces dat in elk gewricht kan plaatsvinden.Een door arthrose aangetast gewricht funktioneert minder goed en is pijnlijk.
Naarmate de heupen van een hond met HD meer worden belast, zal er meer artrose optreden. Hierbij is het een gegeven dat springen, wenden en keren voor meer reactie in het gewricht zullen zorgen dan rechtlijnig bewegen in een rustig en regelmatig tempo. Ook overgewicht kan ervoor zorgen dat er in kortere tijd meer arthrose optreedt in een hond met aanleg voor HD.
Artrose kan echter ook optreden in één of twee heupgewrichten zonder dat de hond een grote mate van (erfelijke)aanleg voor heupdysplasie heeft.
Door een ongelukje (trauma), bijvoorbeeld een glijpartij of een botsing, kunnen er ook reacties in het gewricht optreden die artrose tot gevolg hebben. Soms wordt het optreden van trauma niet opgemerkt, bijvoorbeeld doordat het al in het nest op zeer jonge leeftijd is opgetreden.
Honden met HD kunnen dat op diverse manieren uiten. Vooral bij jonge honden zijn er vaak weinig klachten. Maar rond de leeftijd van 6 à 7 maanden zien we regelmatig honden met pijnklachten tengevolge van HD.
Ze zijn niet altijd even gemakkelijk herkenbaar, maar bekende signalen zijn:
- veel liggen
- snel moe
- afwisselend (licht) mank aan een of beide achterpoten
- problemen met opstaan (startpijn)
- slappe achterhand
- een afwijkende stand
Herkent u bij uw hond een van bovengenoemde problemen dan is het raadzaam om de heupen van uw hond te laten onderzoeken.
Omdat sommige honden helemaal geen, voor de eigenaar, herkenbare signalen afgeven, raden wij aan op een leeftijd van 9 maanden een röntgenopname van de heupen te maken. Wij maken in onze kliniek ook zogenaamde Penn Hip röntgen-opnames van honden. Dit kan op nog jongere leeftijd, namelijk al vanaf 5 maanden. Deze methode heeft in onze ervaring een nog beter voorspellende waarde over de heup ontwikkeling dan andere screenings methodes. Wij raden dit in elk geval aan voor alle honden die een volwassen gewicht van 20 of meer kilo’s bereiken.
HD komt meer voor bij grote hondenrassen en zeker bij bepaalde rassen, maar ook kleinere honden en niet raszuivere honden hebben regelmatig HD.
Het is belangrijk om de aanleg voor HD vroeg te signaleren. Is er nog geen arthrose, maar wel heupdysplasie, dan kan een operatieve bekkenkanteling een fantastisch resultaat geven. Hierbij wordt de kom als het ware meer over de heupkop heen geplaatst en ligt de heupkop stabieler (beter aangesloten) en dieper in de heupkom. De kans op sneller achteruitgang van de heupen is veel kleiner.
Deze operatie heeft alleen zin als er nog geen of minimale arthrose is. Het is een operatie die goede resultaten geeft. Bij honden waarbij op jonge leeftijd heupdysplasie wordt aangetroffen, maar waarbij de eigenaar niet kiest voor bekkenbehandeling, geven wij het advies om de hond beperkt, maar wel regelmatig en rechtlijnig te laten bewegen.
Als het dier op 12- 14 maanden beter bespierd is, dan kunnen de eventuele klachten soms gedurende lange tijd verdwijnen. Heeft een ouder dier pijn- en bewegingsklachten tengevolge van HD, dan is er altijd al veel artrose. We kunnen dan grofweg kiezen uit 3 behandelingen:
Een conservatieve behandeling
Met medicijnen; eventueel afslanken en een bewegingsvoorschrift wordt geprobeerd om de klachten zoveel mogelijk te beperken.
Een kunstheup
Heeft een hond ernstig misvormde heupen en veel pijn, dan is het sterk te overwegen om een kunstheup in te brengen. Ook deze operatie wordt door Kranendonk in samenwerking met Dr.H.van der Vis uitgevoerd.
Door het inbrengen van een kunstheup is een hond, met beiderzijds ernstige HD, meer dan de helft van de pijn en bewegingsproblemen kwijt. Belangrijk is dat de hond nog een goede levensverwachting heeft.
Voor wij bij een hond een kunstheup plaatsen wordt hij/zij uitgebreid, lichamelijk onderzocht. Ook een bloedonderzoek maakt van dit onderzoek deel uit.
Een heupkopresectie
Hierbij wordt de heupkop operatief verwijderd. Bij lichte honden kan deze operatie zeer goede resultaten geven. Er ontstaat een zogenaamd kunstgewricht van bindweefsel.
De belangrijkste boodschap die wij met dit verhaal willen brengen is dat voorkomen beter is dan genezen. Voorkomen begint al met de aanschaf van een pup.
Koop alleen een pup van ouderhonden die röntgenologisch zorgvuldig op HD zijn onderzocht. Ook ouders die middels de Penn Hip methode zijn onderzocht en een lage index waarde hebben zijn geschikt als ouderdier.
Bij rashonden adviseren wij altijd om zogenaamde “officiële” HD foto’s te laten maken. De, volgens een vast protocol, gemaakte opnames sturen wij op naar de W.K. Hirschfeld Stichting. Door een panel van deskundigen worden deze opnames beoordeeld.
Op de stamboom van hun nakomelingen staat middels een code de HD- status van de ouderdieren.Echter ook uit twee honden met prima heupen kan een pup gefokt worden met HD. De kans hierop is echter veel kleiner dan de kans op HD wanneer één of twee honden met HD als fokdieren ingezet zijn.Jaarlijks bezoeken honderden honden onze kliniek om onderzocht te worden op vooral heup- en elleboogproblemen (zie ook politie-en werkhonden op onze site). Bij een te groot aantal honden vinden wij afwijkingen, die deze honden ongeschikt maken voor de sport of voor de fokkerij. Veel eigenaren zijn onaangenaam verrast door de informatie die de röntgenopnames vrijgeven.
Tijdige diagnostiek kan echter erg veel ellende voorkomen.
